Almanya, “Fırsatlar Ülkesi” olduğu kadar “Kurallar Ülkesi”dir. Kariyer yolculuğunuzun başında atacağınız yanlış bir adım veya kaçırdığınız bir fırsat, sizi yıllarca geriye atabilir. Ancak doğru stratejiyle, henüz mezun olmadan cebinizde iş teklifiyle gezebilirsiniz.
Özellikle eğitim sürecindeyken veya yeni mezun olduğunuzda atacağınız adımlar, sadece ilk işinizi değil, önünüzdeki 10 yılı belirler. “Diplomayı alayım, sonra iş bakarım” mantığı Almanya’da maalesef işlemiyor.
Bu yazıda, Almanya’da öğrencilerin ve yeni mezunların yaptığı en büyük hataları, “Werkstudent” (Çalışan Öğrenci) sisteminin mucizesini ve Alman işverenlerin CV’nizde aslında ne görmek istediğini, tüm şeffaflığıyla anlatıyorum.
(Bu süreçte, teknik detaylar için şu yazılarımı da mutlaka yan sekmede açın: İş Başvurularının Kilit Taşı: Anschreiben (Başvuru Metni) Nasıl Yazılır ve Almanya’da İş Arama: En İyi Siteler ve Başvuru Tüyoları)
1. Yaz Tatili Tuzağı: Deniz mi, Kariyer mi?
Türkiye’deki öğrencilik hayatımızda yaz tatilleri genelde “dinlenme” zamanıdır. Almanya’da ise bu dönemler kariyerin kuluçka dönemidir.
Almanya’da öğrenciyseniz, tatil dönemlerini sadece Türkiye’ye gidip tatil yaparak geçirmek büyük bir stratejik hata olur.
- Neden? Çünkü Alman rakipleriniz o sırada “Freiwilliges Praktikum” (Gönüllü Staj) yaparak CV’lerini dolduruyor.
- Tavsiye: Elbette dinlenin ama 3 aylık tatilin en az 6 haftasını bir şirkette staj yaparak geçirin. Bu deneyim, mezun olduğunuzda size “Ben iş hayatını biliyorum” deme hakkı verir.
2. Alman Sisteminin En Büyük Hediyesi: “Werkstudent” Olmak
Bunu büyük harflerle yazmak lazım: WERKSTUDENT. Almanya’da öğrencilerin haftada 20 saate kadar, kendi bölümleriyle ilgili profesyonel işlerde çalışmasına “Werkstudent” denir.
- Bu Garsonluk Değildir: Bir mühendislik öğrencisi, Siemens’te veya Bosch’ta “Werkstudent” olarak çalışıp gerçek projelerde yer alır.
- Avantajları:
- Maaş: Asgari ücretin üzerinde kazanırsınız (Kiranızı ve yaşam masrafınızı rahatça çıkarırsınız).
- Vergi Avantajı: Sosyal kesintiler çok azdır, brüt maaşınızın neredeyse tamamı cebinize girer.
- İş Teklifi: Werkstudent olarak çalışanların %70’i, mezun olduklarında aynı şirkette tam zamanlı işe başlarlar. Özetle: Almanya’da okurken garsonluk yapmak yerine, bölümünüzle ilgili bir iş arayın.
3. “Urlaubssemester” Hakkınızı Kullanın (Okulu Uzatmaktan Korkmayın!)
Türkiye’de okulu uzatmak aileler tarafından hoş karşılanmaz. Almanya’da ise durum tam tersidir. Eğer üniversiteniz size “Urlaubssemester” (Kayıt dondurma / İzinli sömestir) hakkı tanıyorsa, bunu kullanın.
- Strateji: Okulu 1 dönem uzatın ama o 6 ayda Mercedes’te veya SAP’de tam zamanlı staj yapın.
- İşveren Gözüyle: İşveren, “Bu çocuk okulu neden uzattı?” demez; “Harika, mezun olmadan 6 ay sektörel deneyim kazanmış, işi öğrenmiş” der. Diplomanızdaki not ortalamasından daha değerli olan şey, bu tecrübedir.
4. Networking: Sadece Fuarlar Değil, Kulüpler!
Almanya’da “Vitamin B” (Beziehung – İlişki) önemlidir. Ancak bu torpil değil, networktür.
- Öğrenci Kulüpleri: Üniversitelerdeki danışmanlık kulüplerine (Örn: OSCAR GmbH gibi) veya mühendislik projelerine (Formula Student vb.) katılın. Bu kulüplerde proje yönetmeyi öğrenirsiniz.
- Dijital Network: LinkedIn Almanya’da çok güçlüdür ama geleneksel Alman şirketleri (Mittelstand) hala Xing kullanır. İki platformda da profiliniz güncel ve Almanca olsun.
5. Kariyer Fuarları (Karrieremessen): Eli Boş Gitmeyin
Kariyer fuarlarına “gezmeye” gitmeyin.
- Hazırlık: Fuara gitmeden önce katılacak şirketleri inceleyin.
- CV Dosyası: Yanınızda basılı CV’leriniz (Mappe içinde) olsun. Standdaki İK yetkilisine “Sizi araştırdım, şu pozisyonunuz ilgimi çekti, işte CV’m” derseniz, o CV çöpe gitmez, özel dosyaya girer.
6. Acı Ama Gerçek: Almanca Olmadan Asla!
“Ben IT’ciyim, İngilizce yeter” veya “Mühendisim, formüller evrenseldir” diyorsanız, yanılıyorsunuz.
- Sosyal İzolasyon: İşinizi İngilizce yapsanız bile, kahve molasında (Kaffeepause) ekip arkadaşlarınız Almanca konuşacak. O sohbetlere katılamazsanız, ekibin parçası olamazsınız.
- B2 vs C1: Çoğu ilan B2 ister ama C1 sertifikası sizi “Yabancı” statüsünden “Potansiyel Yönetici” statüsüne taşır.
- Belgeleyin: CV’nize “Almanca: İyi” yazmayın. “Almanca: C1 (Telc Sertifikası)” yazın. Almanlar belgeye inanır.
7. Girişken Olun: “Absage” (Ret) Almak Normaldir
Almanya’da ortalama bir yeni mezun, ilk işini bulana kadar 20-30 başvuru yapar. Bazen 100 başvuru yapıp 99 ret (Absage) alabilirsiniz.
- Yılmayın: Her ret cevabı, CV’nizi veya mülakat performansınızı düzeltmeniz için bir fırsattır.
- Tüyo: Ret aldığınızda firmaya mail atıp “Neden olumsuz sonuçlandı? Kendimi nasıl geliştirebilirim?” diye sorun. Almanlar bu medeni cesareti ve geri bildirim isteğini çok takdir ederler.
Sonuç: Maratonu Kazananlar Sabredenlerdir
Almanya’da kariyer yapmak 100 metre koşusu değil, bir maratondur. Sistematik ilerleyen, staj fırsatlarını kovalayan ve Almancaya yatırım yapan biri için işsiz kalmak imkansızdır.
Şu an öğrenciyseniz veya yeni mezunsanız, elinizdeki en büyük güç zamandır. Bu zamanı kütüphanede sadece ders çalışarak değil, sahada deneyim kazanarak geçirin.
Gelecek sizin ellerinizde, başarılar!